Χθές το βράδυ είδα μια από τις πιο αγαπημένες μου ταινίες, το Ουγκέτσου Μονογκατάρι του Kenji Mizoguchi. Μια ταινία ποίημα, ένα παραμύθι, απλό, σοφό, ένα κλασσικό αριστούργημα του κινηματογράφου. Η σοφία της Ανατολής, η ευγένεια, η ομορφιά, η λεπτότητα… Πόσα πράγματα δεν γνωρίζουμε, πόσα πράγματα χάνουμε εμείς οι γαλουχημένοι στην υπερεγωτική δύση.

Σήμερα ξύπνησα και μ’ αρπάξαν από τα μούτρα βαθυστόχαστες αναλύσεις τον ελληνικών μίντια για το πραξικόπημα στην Τουρκία … πληγώνομαι αφάνταστα συνειδητοποιώντας με πόση ασυνειδησία, οριενταλισμό και προπέτεια κρίνουμε την γείτονα.

Με το που σκάει το πραξικόπημα λάιβ στις οθόνες, αρxίσαν οι πρώτες εκτιμήσεις. Πολλοί χαιρέτησαν το στρατιωτικό πραξικόπημα γιατί “επιτέλους ο Σουλτάνος θα πέσει!” Δεν πίστευα στα μάτια μου, ποιοι; οι Έλληνες που έχουν ζήσει και ξέρουν τι είναι στρατιωτική Χούντα, που κομπάζουν ότι είναι απόγονοι αυτών που εφηύραν την δημοκρατία, πολλοί από αυτούς αριστεροί, να βγαίνουν να χαίρονται για ένα πραξικόπημα…

Το πραξικόπημα απέτυχε, η δημοκρατία αποκαταστάθηκε με κόστος πολλές ανθρώπινες ζωές –μεταξύ αυτών, πολλών αθώων άοπλων ανθρώπων που βγήκαν στο δρόμο να την υπερασπιστούν. Με συγκίνησε βαθύτατα αυτή η στάση, η εικόνα αυτών των νέων ανθρώπων, “ντελικανλίδων” όπως λέγονται στα τούρκικα -πολλές φορές και στα ελληνικά- που σημαίνει “αυτών με το τρελλό αίμα”, δηλαδή των νέων. Αυτοί ήταν και η πλειοψηφία των θυμάτων εκείνο το βράδυ.

Τα Ελληνικά μίντια όμως προτιμούν να αναπαράγουν χόαξ, χυδαίες ψεύτικες εικόνες, ελλιπείς ανταποκρίσεις, από τα μούτρα με πήραν οι εμβριθείς αναλύσεις των δήθεν ειδικών Τουρκολόγων-δημοσιογράφων που στην καλύτερη περίπτωση είναι Έλληνες που ζούνε χρόνια στην Τουρκία, τρώνε λουκούμια και κεμπάπ αγοράζουνε χαλιά και δερμάτινα κάνουν παρέα με άλλους Ευρωπαίους και γκρινιάζουν για το πόσο τριτοκοσμικοί  και δουλοπρεπείς είναι οι Τούρκοι που τους εξυπηρετούν (στην Ελλάδα γκρινιάζουν γιατί οι Έλληνες που τους εξυπηρετούν στερούνται ευγένειας), όλοι αυτοί κομπάζουν πως είναι ειδικοί αναλυτές μιας απέραντης χώρας με πληθυσμό ογδόντα εκαταμύρια και με όλες της φυλές της Ανατολής στην επικράτειά της, όλοι αυτοί που κινούνται μεταξύ Νισάντασι και Τζιχάγκιρ (μπουρζουά γειτονιές της Ιστανμπουλ) και τα καλοκαίρια Σμύρνη- Μπόντρουμ.

Οι δήθεν ειδικοί,  σνομπάρουν τους απλούς ανθρώπους που βγήκαν στους δρόμους να υπερασπιστούν την δημοκρατία και τους υποβιβάζουν σε όχλο θρησκόληπτων. Άρθρα όπως το προχειρογραμένο πόνημα της Έμυ Ντούρου που βάζει την εκλεγμένη Τούρκικη Δημοκρατία σε εισαγωγικά, που χρεώνει τα θύματα στην πλευρά του πραξικοπήματος ή στην καλύτερη περίπτωση τα εμφανίζει ως παρασυρμένους από τον Ερντογάν φαντάρους. To  ψιλοάσχετο σημείωμα του Δημοκίδη στη LIFO, που στην ουσία ποστάρει ένα απόσπασμα του (υπερεκτιμημένου και όλως τυχαίως μόνο στην Ελλάδα) Κορνήλιου Καστοριάδη, ο οποίος κατηγορεί τους Αραβες ότι τα ρίχνουν αδίκως όλα στη Δύση, ανάμεσα στα άλλα αναρωτιέται γιατί οι απόγονοι των Ατζέκων, Κινέζων, Ινδών και Ιαπώνων (γενικά όλοι αυτοί ίδιοι είναι!) δεν έκαναν αυτοκριτική! (επιβεβαιωμένες πληροφορίες λένε ότι οι Αζτέκοι ήταν έτοιμοι να απολογηθούν γιατί πήραν τις κουβέρτες από τους Ισπανούς και κόλλησαν ιούς, αλλά δεν πρόλαβαν να το κάνουν –πεθάναν όλοι!). Στην Ελλάδα οι ειδήμονες δεν αναγνωρίζουν καμία αξία στην αυτενέργεια των πολιτών – οι δεξιοί γιατί θεωρούν ότι ωθείται από λαϊκισμό, ενώ οι αριστεροί ότι στερείται ταξικής συνείδησης και αντικαπιταλιστικής πλαισίωσης (έχει αναφερθεί αυτή η διάσταση επανειλειμμένα εδώ).

Οι απόψεις για τους Τούρκους πολίτες είναι ακόμη χειρότερες: τι είναι ένας φτωχός λαϊκός Τούρκος παρά ένα εν δυνάμει τέρας, ένα απρόβλεπτο πρωτόγονο πλάσμα που το χει κυριεύσει η θρησκοληψία και ο φανατισμός και οποιαδήποτε στιγμή, σε οποιοδήποτε ποταπό κάλεσμα, είναι έτοιμο να βγει στο δρόμο και να σπείρει την καταστροφή, να λεηλατήσει και πραγματοποιήσει πογκρόμ. Για να μην χάσουμε το λίνκ με τον κινηματογράφο, οι Τούρκοι στο οριενταλιστικό μυαλό είναι Όρκ· στην καλύτερη περίπτωση αγαθοί και ανίδεοι που χρειάζονται εκπολιτισμό. Το ισλάμ θεωρείται ασυζητητί επικίνδυνο· έτσι, πολλοί μπερδεύουν το κοσμικό κράτος με την δημοκρατία. Η αλήθεια είναι πως ένα θεοκρατικό κράτος σπάνια είναι δημοκρατικό, αυτό δεν σημαίνει ότι ισχύει το αντίθετο, δηλαδή ότι ένα κοσμικό κράτος είναι δημοκρατικό. Μια άλλη πληροφορία που διαφεύγει των Ελλήνων είναι ότι η Τουρκία είναι κοσμικό κράτος, σε αντίθεση με την Ελλάδα που η θρησκεία διαπερνά τις εκδηλώσεις σχεδόν όλων των θεσμών της.

Οι “Γκρίζοι Λύκοι” (εθνικιστική παραστρατιωτική οργάνωση, Κεμαλιστικής πνοής), το DAESΗ (εγκληματική οργάνωση που δρα στο Ιράκ και τη Συρία, Ισλαμικής πνοής), η κυβέρνηση Ερντογάν (η εκλεγμένη κυβέρνηση της Τουρκίας) παρατάσσονται μαζί απέναντι σε “αθώους” στρατηγούς (που μόλις πραγματοποίησαν πραξικόπημα), διωκόμενους καθηγητές πανεπιστημίων (οι οποίοι φυσικά και δεν υποστήριξαν κανένα πραξικόπημα), Κούρδους (το κόμμα τον οποίων καταδίκασε το πραξικόπημα), διαδηλωτές από την εξέγερση στο Γκεζί πάρκ (αστική εξέγερση που καμία σχέση δεν έχει με αυτό που συμβαίνει τώρα), ενώ τα θύματα ασαφώς μένουν μετέωρα, αν εντελώς αυθαίρετα δεν χρεωθούν στο πλευρό των πραξικοπηματιών. Στο θολωμένο μυαλό του Έλληνα η Τουρκία είναι ένα τέρας που συμπυκνώνει όλη την Ισλαμοφοβία του: οποιαδήποτε στιγμή μπορεί να εξορμήσει και να τον καταστρέψει. Αυτό το ξέρουν καλά τα μίντια στην Ελλάδα και χρόνια το χρησιμοποιούν, τι και αν αυτοί οι στρατηγοί είναι οι ίδιοι που ευθύνονται για τις παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου εδώ και χρόνια, τι κι αν αυτοί οι πυρήνες φέρουν με υπερηφάνεια στην πλάτη τους την τουρκική εισβολή στην Κύπρο ή είναι οπαδοί της Εργκένεκον και του σχεδίου “Βαριοπούλα” που προέβλεπε και θερμό επεισόδιο με την Ελλάδα και την Τουρκία; Τι κι αν τα Σεπτεμβριανά για παράδειγμα δεν πραγματοποιήθηκαν από κανένα αυθόρμητο πλήθος παρά από ανθρώπους που είχαν έρθει σκοπίμως και με οχήματα από άλλες περιοχές; Οι Τούρκοι δεν μπορούν να αυτοδιατεθούν, όλα είναι προδιαγεγραμμένα και καθορισμένα από διάφορά κέντρα.

Κάποιοι πραξικοπηματίες πέρασαν παράνομα τα εναέρια σύνορα και ζήτησαν πολιτικό άσυλο στην Ελλάδα. Πολλοί σπεύσαν να πούνε ότι πρέπει να τους δοθεί, αναρωτιέμαι αν θα σκέφτονταν ποτέ το ίδιο για τον Πινοσέτ ή τον Φράνκο;

Οι περισσότεροι ίσως να αγνοούν ότι ο Ερντογάν τα πρώτα χρόνια της διακυβέρνησής του χαιρετήθηκε θερμά από όλες τις τάξεις και τις ταυτότητες, χάρη σε αυτόν βρήκε φωνή ένα καταπιεσμένο κομμάτι του πληθυσμού πολιτισμικά και κοινωνικά κρυμμένο και υποτιμημένο. Ο Ερντογάν δεν μετέτρεψε την Τουρκία σε θεοκρατική χώρα αλλά έδωσε θρησκευτική ελευθερία – δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι η ελληνική μειονότητα καθώς και οι περισσότεροι Κούρδοι αλεβίτες υποστήριξαν το ΑΚΠ-, υποστήριξε την ελευθερία της διαδικτυακής πληροφορίας, και όταν το δικαστικό λόμπι (αδελφάκι του στρατιωτικού) κλείδωσε το YouTube, ήταν ο πρώτος που έκλεισε το μάτι και είπε “βρείτε άλλους τρόπους να μπείτε”. Στην διακυβερνησή του έγιναν τα πρώτα μεγαλειώδη pride και σταμάτησε το κυνήγι των ομοφυλοφίλων, καθάρισε το βαθύ κράτος και τον στρατό από τις φασιστικές οργανώσεις όπως η Εργκένεκον … και πολλά ακόμα. Μέχρι και σήμερα, λίγο πριν το πραξικόπημα, έδωσε υπηκόοτητα σε χιλιάδες Σύριους πρόσφυγες (ποιο ελληνικό άρθρο το ανέφερε; κανένα).

Αλλά όμως … ο Ερντογάν από την δεύτερη θητεία του και μετά άρχισε να ολισθαίνει ταχύτατα προς τον αυταρχισμό και την καταστολή φιμώνοντας όλο και περισσότερες φωνές, δείχνοντας ένα απολυταρχικό συγκεντρωτικό προφίλ πατέρα τιμωρού, γεμάτο θυμοσοφίες και αναχρονιστικές θέσεις για την γυναίκα, την παιδεία κ.ά. και ταυτόχρονα προβάλοντας των προσωπικό του πλούτο με μέγαρα Σαουδάραβα εμίρη. Η άγρια καταστολή της εξέγερσης στο Γκεζί πάρκ, το κυνήγι των πανεπιστημιακών, το φίμωμα κατά βούληση των σόσιαλ μίντια, το λυσσαλέο κτύπημα των Κούρδων ανταρτών και των αμάχων στα κούρδικα χωριά, οι ανησυχητικές φήμες για τις οικονομικές δοσοληψίες με το DAESΗ και η στάση του στον συριακό εμφύλιο, όλα αυτά απέχουν πολύ από τις προσδοκίες που δημιούργησε στην αρχή της διακυβέρνησής του. Παρόλα αυτά είναι ένας εκλεγμένος και είναι στην κρίση των Τούρκων πολιτών αν θα του ξαναδοθεί το δικαίωμα διακυβέρνησης. Πολλοί μιλούν για νοθεία στις τελευταίες εκλογές, αν και προσωπικά είμαι πεπεισμένη ότι οι Τούρκοι πολίτες συνειδητά τον επανεξέλεξαν μια και είναι κάπως δύσκολο σε μια τόσο μεγάλη χώρα πολλών ταχυτήτων να αλλάξει το ρεύμα.

Ένα πρωινό στο Ταρλάμπασι βγαίνοντας από το σπίτι είδα να κάθεται κατάχαμα στο πεζοδρόμιο μια λαϊκή γυναίκα με τσεμπέρι και βράκα και να μιλάει στο κινητό. Της είπα Günaydin (καλημέρα), με κοίταξε με έκπληξη και απάντησε και κείνη, στην συνέχεια χαρούμενη είπε στην/ον συνομιλητή/τρια: “Μια ξένη κυρία μού είπε καλημέρα!”. Στη συνέχεια έμαθα πως οι “λευκοί Τούρκοι” -όπως τους λένε δηλαδή τους δυτικοποιημένους-  δεν λένε καλημέρα σε αυτούς τους λαϊκούς. Αυτή είναι η κληρονομιά του “Κεμαλισμού” (προσοχή όχι του Κεμάλ Ατατούρκ, αλλά των επιγόνων) και της στρατοκρατίας: κάστες επιλέκτων που θησαύρισαν με τα αγαθά Αρμένιων, Ρωμιών κ.ά. και στη συνέχεια γίναν επιστάτες, άποικοι και αυτο-αποικισμένοι οι ίδιοι … Το AKP υπήρξε ένα πρώτο βήμα για μια αλλάγη της αφήγησης στη γείτονα, το HDP είναι ένα επόμενο βήμα προς την δημοκρατία αλλά αυτό θα το επιλέξουν οι ίδιοι οι Τούρκοι, ο λαός που είναι αυτοί –όχι αυτοί που εμείς νομίζουμε ή θέλουμε να ναι.

Στην ταινία του Μιζογκούτσι ένας εκ των δύο ηρώων ο ποιο κωμικός και αφελής είναι ένας φτωχος χωρικός που επιθυμεί να γίνει Σαμουράι, δεν έχει ούτε την εκπαίδευση ούτε τα φόντα για να το πετύχει αλλά τελικά με επιμονή και λίγη τύχη καταφέρνει χωρίς να πολεμήσει ή να κουραστεί να αποκτήσει τιμή και φήμη, η μωροφιλοδοξία του και η μεγαλομανία του όμως στάθηκε η αιτια να πληγώσει και να οδηγήσει στη δυσμένεια την αγαπημένη του σύζηγο και όταν τελικά μάθει την κακή της τύχη να μετανιώσει πικρά. Ο Ερντογάν είναι και αυτός ένας άνθρωπος απ το Κασίμ Πασά -μια λαϊκή γειτονιά της Ιστανμπουλ- σίγουρα αυτός δεν βρέθηκε τυχαία στη θέση που βρέθηκε και κέρδισε την υποστήριξε μιας ολόκληρης χώρας ,εύχομαι μόνο να μην την απογοητεύσει άλλο παρασυρμένος απο την μεγαλομανία και την φιλοδοξία του να γίνει αυτό που ο λαός του δεν είναι.

Αυτά…όποιος δεν το χει δει να το δει το Ουγκέτσου Μονογκατάρι .